10.00 uur: Bezoek aan het orgel van de Hervormde kerk te Dalen.
Na jaren zonder orgel te hebben gezongen, werd in 1848 besloten een orgel te laten bouwen. Scheuer & Zn. kreeg de opdracht. Het werd gebouwd in 1849/1850, en op dinsdag 6 augustus 1850 in gebruik genomen. Het had bij oplevering slechts één klavier, omdat er geen geld genoeg was het tweede manuaal te laten bouwen. In 1856 kreeg Van Oeckelen de opdracht een tweede klavier als onderpositief te bouwen. Op zondag 4 november 1857 werd het nu voltooide orgel weer in gebruik genomen. In 1907 en 1920 vonden opknapbeurten plaats.
Een restauratie vond plaats in 1969-1971 door J. Reil onder advies van Klaas Bolt. Op zaterdag 13 november 1971 is het weer in gebruik genomen. In 1977 heeft men het orgel geschilderd in de huidige rode kleur. Oorspronkelijk is het wit geweest en daarna lange tijd palissander.
De drie blaasbalgen, in beweging te zetten door een orgeltrapper, zijn nog compleet aanwezig. Ze worden nu aangedreven door een elektrische windmachine.
Het orgel is 2002 wederom gerestaureerd door Fa. Reil (Heerde).
Dispositie
Hoofdwerk: Praestant 16′ (discant), Bourdon 16′, Praestant 8′, Holpijp 8′, Octaaf 4′, Fluit Douce 4′, Quint 2 2/3′, Octaaf 2′, Cornet V sterk (discant) – 1857, Mixtuur III-IV sterk – 1857, Trompet 8′.
Bovenwerk (1857): Holfluit 8′, Viola da Gamba 8′, Praestant 4′, Gedekt Fluit 4′, Gemshoorn 2′, Flageolet 1′, Klarinet 8′.
Pedaal: Aangehangen.
12.30 – 13.45 uur: Lunch in Coevorden
Een mogelijkheid om te lunchen is: Eetcafé Miracle aan de Bentheimerstraat 20 in Coevorden.
Zou u uiterlijk 1 maart a.s. bij mij even willen aangeven of u mee wenst te lunchen bij Eetcafé Miracle, dan kan ik een lunch reserveren.
14.00 uur: Jaarvergadering
Agenda:
- Opening
- Vaststelling agenda
- Mededelingen
- Jaarverslag van de penningmeester over 2019 (wordt ter vergadering uitgereikt)
- Jaarverslag over 2019 van de secretaris (zie bijlage 1)
- Voorlopig programma 2020 (zie bijlage 2)
- Benoeming afgevaardigden Algemene Vergadering KVOK (6 juni 2020 te Apeldoorn)
- Nieuw bestuurslid KVOK Drenthe: Harro Kraal
- Rondvraag
- Sluiting
15.00 -15.30 uur: Diavoorstelling excursies KVOK Drenthe 2019 door Henk de Haan.
15.30 uur: Bezoek aan het orgel van de Gereformeerde kerk te Coevorden
Martin Vermeulen bouwde in 1912 een nieuw orgel voor de Gereformeerde Kerk van Coevorden, waar op dat moment een orgel stond van Jan Proper uit ca. 1890. Vermoedelijk was het orgel gemaakt met behulp van onderdelen van oudere orgels. In 1914 is het in gebruik genomen. Het had toen twee vrije manualen en aangehangen pedaal en 13 stemmen. In 1940 repareerde Valck & Van Kouteren het instrument, waarbij tevens een vrij pedaal werd gemaakt door een tweetal transmissies (Subbas 16′ en Octaafbas 8′). Er werd ook een Sesquialter op het bovenmanuaal geplaatst. Tenslotte is de windvoorziening geëlectrificeerd. Begin jaren vijftig breidde Reil het orgel nog verder uit. Er werd een Terts geplaatst in plaats van de Voix Celeste en op een pneumatische hulplade plaatste hij de registers Quintadena 8′, Roerfluit 4′, Nasard 2 2/3′ en Woudfluit 2′. Ook werd de samenstelling van de Mixtuur aangepast.
G.A.C. de Graaf voerde een grondige verbouwing uit. Hij maakte een rugpositief, verwijderde het bovenwerk en bouwde een echt vrij pedaal. Het instrument kreeg nu 20 stemmen. De tractuur werd geheel mechanisch gemaakt en er werd een koppelklavier aangelegd. Door gebrek aan geld bleef het hoofdwerk ongewijzigd. Op 20 mei 1961 is het instrument in gebruik genomen met een bespeling door Willem Hendrik Zwart uit Kampen, adviseur tijdens de restauratie en ombouw. In 1967 bleek het orgel niet geheel te voldoen. Het vertoonde gebreken, maar er kon op dat moment niet veel aan gedaan worden. In 1986 werd het instrument onderzocht en het bleek in bijzonder slechte staat van onderhoud te verkeren. Uiteindelijk kreeg in 1989 Mense Ruiter de opdracht het instrument te repareren en geheel na te kijken. In 1993 startte de restauratie, die uiteindelijk in 1994 gereed kwam. Op 15 juli 1994 werd het orgel weer in gebruik genomen. Op het hoofdwerk plaatste Mense Ruiter een Trompet 8′ van Bakker & Timmenga uit 1913, afkomstig uit Metslawier.
Dispositie
Hoofdwerk: Bourdon 16′, Prestant 8′, Holpijp 8′, Octaaf 4′, Fluit 4′, Nasard 2 2/3′, Gemshoorn 2′ – 1952/1961, Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8′ – 1913 – Bakker & Timmenga, Tremulant.
Rugwerk: Quintadeen 8′, Holpijp 8′, Prestant 4′, Roerfluit 4′, Octaaf 2′, Tertiaan I-II sterk – 1913/1961, Scherp IV sterk – 1961, Dulciaan 8′ – 1961, Tremulant.
Pedaal: Subbas 16′, Baarpijp 8′ – 1961/1994, Octaaf 4′ – 1994, Fagot 16′ – 1961, Schalmei 4′ – 1961.
Koppelingen: Hoofdwerk – Rugwerk (via een koppelklavier), Pedaal – Hoofdwerk, Pedaal – Rugwerk.
Met vriendelijke groet, Leo Ridderbos (secretaris KVOK afdeling Drenthe)
Bijlage 1
Jaarverslag van de KVOK afdeling Drenthe 2019.
Op 16 maart 2019 hebben we onze jaarvergadering gehouden bij de Gereformeerde kerk te Berghuizen. In de ochtend hebben we een bezoek gebracht aan het Properorgel (1911) in Koekange. De jaarvergadering werd ’s middags geopend door onze voorzitter Henk de Haan.
Henk blikte terug op het leuke jaar dat we hebben gehad in 2018. Hij benadrukte dat onze bijeenkomsten ook toegankelijk zijn voor andere belangstellenden dan alleen leden van de KVOK.
De jaarverslagen van de secretaris en de penningmeester over 2018 zijn tijdens de jaarvergadering besproken en goedgekeurd. Onze penningmeester, Gert Kiewiet, merkte op dat we weliswaar binnen het budget zijn gebleven, maar dat er wel steeds hogere bijdragen gevraagd worden voor het gebruik van een kerk en het orgel.
De leden Harro Kraal en Jans Vrieling melden zich aan om de afdeling Drenthe vertegenwoordigen op de jaarvergadering van de KOVK in Steenwijk op 1 juni 2019. Tevens werd het voorlopig programma van de KVOK Drenthe voor 2019 gepresenteerd.
Er wordt wel een voorkeur uitgesproken om niet alleen orgelexcursies te organiseren, maar ook juist meer educatieve activiteiten. Het bestuur zal proberen hieraan gehoor te geven bij de samenstelling van de toekomstige jaarprogramma’s.
Als voorbeelden van educatieve activiteiten worden genoemd een orgelfietstocht, een componist centraal stellen, orgelspel voorafgaand aan de dienst en na afloop, muziek tijdens avondmaal, collectespel, een orgelstuk bespreken, etc.
Tijdens de vergadering wordt uitleg gegeven over het organistenplatform. Menigmaal komt het voor dat er gaten in organistenroosters zijn door ziekte of tekort aan organisten. Via dit organistenplatform kunnen deze gaten worden opgevuld. Het nadeel is dat er teveel variëteit aan organisten kan ontstaan. Er ontstaat binnen een kerkelijke gemeente dan geen ´eenheid´.
Bij een organistenaanstelling gaat de voorkeur uit naar iemand met een bevoegdheid, maar dat is niet altijd als eis te stellen, omdat die organisten gewoonweg niet altijd beschikbaar zijn.
Na de jaarvergadering hebben we het orgel van de Gereformeerde kerk van Berghuizen bespeeld (Matthias Amoor, 1743). In het onderstaand overzicht staan de overige activiteiten die de afdeling Drenthe in 2019 heeft georganiseerd. Voor meer details over de bezochte orgels verwijs ik u naar: https://www.kvok.nl/afdelingen/
13 april 2019: Orgelexcursie naar Haren (Dorpskerk) en Sappemeer (Koepelkerk en Doopsgezinde kerk).
29 juni 2019: Orgelexcursie naar Tubbergen (Sint Pancratiusbasiliek) en Ootmarsum (Protestantse kerk en de H.H. Simon en Judas kerk).
07 september 2019: Orgelexcursie naar Bolsward (Martinikerk) en Woudsend (Sint Michaelskerk en de Karmel)
19 oktober 2019: Themadag rond Hauptwerk in Nieuw-Amsterdam (Noorderkerk) en Coevorden.
16 november 2019: Orgelexcursie naar Hattem (Grote- of Sint Andreaskerk en Ontmoetingskerk).
Bijlage 2
Voorstel jaarprogramma KVOK Drenthe 2020
14 maart 2020: Jaarvergadering KVOK Drenthe in Coevorden Geref. Kerk en bezoek aan het orgel aldaar (Vermeulen, 1913)
In de ochtend bezoek aan het orgel van de Hervormde kerk te Dalen (Scheuer, 1850)
organisatie: Jan Kamphuis en Leo Ridderbos
25 april 2020: Stad Groningen
-Doopsgezinde kerk (Marcussen & Søn, 1961)
-Evangelisch Lutherse kerk: firma Van Oeckelen & Zn. (1896) en Bernhardt Edskes (2017)
organisatie: Jan Kamphuis
06 juni 2020 : Jaarvergadering KVOK in Apeldoorn
20 juni 2020: Provincie Groningen: Oldenzijl (van Oeckelen, 1900), Loppersum (de Mare, 1562), Garmerwolde (van Oeckelen, 1851)
organisatie: Gert Kiewiet
29 augustus 2020: Cornwerd (van Dam, 1865), Tzum (Hinsz, 1764), Britsum (Hardorff, 1861)
organisatie: Leo Ridderbos
10 oktober 2020: Nijkerk (Matthijs van Deventer (1756)), Lunteren: Bethelkerk (v/d Heuvel (2019)) en Oude Kerk (Reil (1981)).
Organisatie: Leo Ridderbos
14 november 2020: Assen Jozefkerk (van Dam, 1896) en studiemiddag rond het thema stemmingen in orgels.
Organisatie: Jan van den Berg