Programma:
10.00 uur: Bezoek aan het orgel van de Protestantse kerk te Nieuwolda Kerksingel 1, 9944 BD, Nieuwolda
Hier drinken we eerst een kopje koffie.
In Nieuwolda is op 11 november 1787 een nieuw orgel in gebruik genomen, gemaakt door Johann Friedrich Wenthin. Het instrument is in rococo-stijl vormgegeven, en heeft een bovenwerk. Twee opmerkelijke zaken voor Groningse orgels uit de tweede helft van de achttiende eeuw. N.A. Lohman plaatste in 1811 drie vazen voor de bekroning van het orgel, vermoedelijk gemaakt door het atelier Walles. Bij onderhoud en reparaties in de negentiende eeuw bleef het orgel ongewijzigd. Alleen werden in 1874 de vier spaanbalgen vervangen door een magazijnbalg door Roelf Meijer.
In 1918 is de Scherp van het Bovenwerk vervangen door een Gamba 8′. Later werden de Dulciaan 16′ en de Vox Humana 8′ verwijderd, nog voor 1930. Ook is toen de Mixtuur kleiner gemaakt (I-III sterk).
Mr. A. Bouman drong in 1946 aan op restauratie en herstel van de oorspronkelijke dispositie, eventueel uitgebreid met een zelfstandig pedaal. Uiteindelijk is het instrument in 1949/1950 door Klaas Doornbos gerestaureerd. Hij maakte een nieuwe Coppelfluyt 2′ volgens de oude mensuren, vernieuwde de Mixtuur en vulde deze weer aan, maakte een nieuwe Cornet en verving de Gemshoorn 4′ door een exemplaar afkomstig uit het Meijer-orgel te Schildwolde uit 1868. Ook de Octaaf 2′ is gedeeltelijk vernieuwd. De beide verwijderde tongwerken zijn niet herplaatst. Op 25 oktober 1950 nam men het orgel weer in gebruik.
In 1998 restaureerde Mense Ruiter de windlade van het Hoofdwerk. Sinds het voorjaar van 1998 is de kerk een samen-op-wegkerk. De gereformeerde kerk van Nieuwolda is gesloten. In 2001 startte Mense Ruiter met de restauratie van het Bovenwerk. Enkele details van de klaviatuur werden aangepast in een beter bij Wenthin passende stijl. De restauratie is voltooid in november, waarna het orgel op 17 november 2001 weer in gebruik genomen.
Hoofdwerk (C-e”’): Bourdon 16′, Praestant 8′, Holpijp 8′, Salicionaal 8′, Octaaf 4′, Gemshoorn 4′, Coppelnasat 3′, Superoctaav 2′ – 1787/1950, Coppelfluyt 2′, Mixtuur IV-VI sterk, Dulciaan 16′ – ontbreekt, Trompet 8′, Vox Humana 8′ – ontbreekt.
Bovenwerk (C-e”’): Gedact 8′, Tregterfluyt 8′ (discant), Praestant 4′, Coppelgedact 4′, Speelfluyt 2′, Cornet III sterk – 1950, Scherp III-IV sterk – 1950, Vox Angelica 8′ – 1950.
Pedaal (C-e’): Aangehangen.
Koppelingen: Coppeling.
Speelhulpen: Tremulant, Afsluyting Hoofdwerk, Afsluyting Bovenwerk, Calcant, Ventyl.
12.00 uur: Lunch in Nieuwolda
Een geschikt eetgelegenheid is wellicht Eetcafé de Brug, B.K. Bosmaplein 2, 9944 BN Nieuwolda.
14.00 uur: Bezoek aan het orgel van de Magnuskerk te Bellingwolde. Hoofdweg 227, 9695 A, Bellingwolde.
Het orgel in Bellingwolde werd gebouwd door Heinrich Hermann Freytag en Frans Caspar Snitger jr. Het is in 1797 voltooid. Het heeft geen rugwerk. In de loop van de tijd is er veel aan het orgel gewerkt. Toch was er niet veel gewijzigd. De firma Van Dam verving in 1931 de Dulciaan van het Hoofdwerk door een Violon 8′ en de Sesquialter door een Gamba 8′. In 1992 voerde A.H. de Graaf een restauratie en reconstructie uit, waardoor het er nu weer bijstaat als in 1797. Adviseur bij de restauratie was Stef Tuinstra. De Bourdon 16′ heeft sinds de restauratie twee standen, waardoor bij half getrokken registers slechts de tonen C-cis klinken.
In 2019 is door de firma Elbertse groot onderhoud uitgevoerd, evenals schoonmaakwerkzaamheden. Onder advies van Stef Tuinstra is tevens gewerkt aan de verbetering van de speelaard en mechanieken, maar met grote terughoudendheid. De werkzaamheden waren afgerond in april 2020. De ingebruikname moest vanwege de corona-crisis worden uitgesteld tot 13 september 2021.
Dispositie:
Hoofdwerk (C-f”’): Bourdon 16′, Prestant 8′, Holpijp 8′, Octaaf 4′, Spitsfluit 4′, Quint 3′, Octaaf 2′, Mixtuur III-VI sterk (B/D), Trompet 8′, Dulciaan 8′ – 1992, Tremulant.
Bovenwerk (C-f”’): Roerfluit 8′, Praestant 4′, Gedekte Fluit 4′, Nassat 3′, Woudfluit 2′, Sexquialter II-III sterk – Gedeeld. 1992, Vox Humana 8′, Tremulant.
Pedaal (C-d’): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalschuifkoppel.
Met vriendelijke groet, Leo Ridderbos Secr. KVOK afdeling Drenthe