Op 20 november j.l. werd in de Dorpskerk in Zuidhorn aandacht besteed aan twee gebeurtenissen rond de organisten van de Hervormde Gemeente. Het ging om het afscheid van Jan de Vries en het 35-jarig organistenjubileum van Kees Kugel.
Jan de Vries werd in 2002 organist in Zuidhorn. Hij speelde toen op het Snitger/Freijtag orgel in de toestand zoals die door de firma Van Dam in 1924 was gewijzigd, namelijk een tweeklaviers pneumatisch orgel. Jan is een natuurtalent. Als twaalfjarige jongen speelde hij al in de Gereformeerde Kerk van Winschoten. Hij haalde als zestienjarige de bevoegdheidsverklaring van de toenmalige NOV en moest voor die opleiding steeds de lange treinreis vanaf Winschoten naar Amsterdam maken. Voor het examen had hij alle ‘acht kleintjes’ ingestudeerd en van de examencommissie mocht de zenuwachtige Jan er zelf één uitkiezen om te spelen. Dat was een opluchting, hij slaagde met verve. Jan ging vervolgens in Amsterdam studeren en werd daar ook organist, onder meer in de Koningskerk. Later in de jaren zeventig werd hij leraar geschiedenis in Hoogeveen. Al snel werd hij daar ook organist van de Gereformeerde (Ooster)Kerk, die al snel een mooi nieuw tweeklaviers orgel kreeg. Naast het organistschap was Jan ook dirigent van de cantorij, richtte een muziekgroep op en had een kinderkoor. Het was de tijd van grote liturgische vernieuwingen en van een nieuw liedboek. Veel – vooral Nederlands- kerkrepertoire -kwam onder zijn leiding tot klinken. Jan was een zeer actief lid van de toenmalige Gereformeerde Organisten Vereniging (GOV) en hield vele causerieën en voordrachten. Na zijn pensionering verhuisde hij naar het Groningse dorpje Den Horn en sloot zich aan bij de Hervormde Gemeente Zuidhorn, waar hij dus organist werd en nu om gezondheidsredenen, na een totale diensttijd van zeventig jaar, moest stoppen.
Kees Kugel begon als twaalfjarige met orgelles in Delfzijl. Tijdens zijn opleiding aan de Pedagogische Academie werd zijn belangstelling voor kerkmuziek gewekt door zijn docent Evert Westra. Kees ging diensten spelen in de Gereformeerde Kerk van Zuidhorn en in de Hervormde Kerk van Niekerk. De toenmalige organist van de dorpskerk van Zuidhorn Harkema (tevens orgelbouwer), die toen alle diensten speelde, vroeg Kees in 1986 om eens per maand de dienst te begeleiden. En zodoende werd Kees organist in de dorpskerk. Naast het feit dat hij de gemeentezang op een vakkundige en verzorgde wijze begeleidt is Kees de grote voortrekker en stimulator geweest van de van de restauratie van het orgel in 2012. Onder adviseurschap van Stef Tuinstra werd het orgel door Mense Ruiter Orgelbouw in samenwerking met Orgelmakerij Van der Putten gereconstrueerd naar de situatie van 1793. Het is een uitermate fraai instrument geworden, dat Sietze de Vries voor deze gelegenheid bespeelde, met werken van Pachelbel, Bach en een zeer stijlvolle improvisatie over het adventslied Nun komm der Heiden Heiland. Naar aanleiding van de restauratie schreef Kees in 2013 ook een boek over het orgel, de kerk en de kerkelijke gemeente met als titel Zyne werken wyzen zyne kunde aan. Ook is hij mede-auteur van de monografie over het orgel van de Martinikerk in Groningen. En niet te vergeten: Kees is corrector van ons blad Het Orgel en van Nota Bene en ondersteunt daarmee onze hoofdredacteur. Een gezellige receptie besloot de feestelijkheden.
Hans Beek